Türk Vergi Sistemi’ne göre mükellefler gelirlerini ve hesapladıkları vergi matrahlarını idareye bildirmek zorundadırlar. Mükellef, üzerine vergi borcu yüklenen gerçek veya tüzel kişidir. Mükelleflerin bildirdikleri bilgilerin doğruluğu ve yasalara uygunluğu tespit edilmelidir. 213 sayılı vergi usul kanununa göre düzenlenen, içerisinde yoklama da olan denetim araçlarından faydalanılır.

Yoklama, vergi mükelleflerinin yaptığı işlemleri araştırmak ve gerekli esasların teyidini yapmaktır. Yoklamaya yetkili kişiler ise şunlardır;

• Yoklama memurları,
• Vergi daire müdürleri,
• Yetkili makamlar tarafından görevlendirilen kişiler,
• Vergi incelemesine yetkili olanlar,
• Gelir uzmanları.

Yoklama işlemleri bireysel veya toplu şekilde yapılabilir.

6637 sayılı Kanun’un 6. maddesi ile vergi usul kanununa “Elektronik Yoklama” başlıklı 132/A maddesi eklenmiştir ve yoklama işlemi elektronik ortama aktarılmıştır. Bu sayede yoklama işlemine dair işlemler mobil cihazlarla yürütülmektedir. Ülkemizde bu uygulamaya 01.09.2015 tarihinde başlanılmıştır.

Elektronik Yoklama Sistemi Süreci

1. Mükellefin bildirim oluşturması veya vergi dairesi tarafından yoklama talebinde bulunulması,
2. Elektronik yoklama sisteminden yoklama talebi oluşturulması,
3. Vergi dairesi müdürü veya yetkilendirilen memurun talebi onaylaması,
4. Yoklama talebinin yetkili ekiplere sevk edilmesi,
5. Belirli adrese giderek E-yoklama tutanağının mobil cihazlarla elektronik ortamda oluşturulması
6. Kayıt ve onaylama

olarak sıralanır.

E-Yoklama Fişi Nedir ve Nereden Alınır ?

Elektronik ortamda yoklama ve kayıt işlemlerini sağlayan uygulamadır. Yoklama sırasında belirlenen hususlar elektronik cihaz üzerinden mükellefe okutulur. Karşılıklı doğruluğu onaylandığında, yetkili personele ve mükellefe içerisinde özet bilgiler ve benzersiz kod olan e-yoklama fişi imzalatılır. Yoklama işlemi kayıt altına alınır, aynı zamanda gelir idaresi başkanlığı bilgi işlem merkezindeki veri tabanına aktarılır.

Onaylanmış yoklama tutanakları sonradan değiştirilemez, tutanağın doğruluğu noktasında karşılıklı onay son derece önemlidir. Eğer onaylanmış tutanaklarda sonradan bir hata tespit edilirse, elektronik yoklama süreci yeniden başlatılır.

Gelir idaresi başkanlığı tarafından 2013 yılında yeniden düzenlenen e-yoklama fişleri, işe başlama, işi terk ve diğer değişiklikler olmak üzere 3 nüsha olarak oluşturulmaktadır. 2 nüshası yetkilide kalır, 1 nüshası mükellefe verilir.

E-yoklama fişi bağlı bulunulan vergi dairesine başvurarak alınabileceği gibi internet vergi dairesi üzerinden “Elektronik Yoklama Görüntüleme” menüsünden de alınabilmektedir.